[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

Syreniusz (Syreński) Szymon. Zielnik Herbarzem z ięzyka łacińskiego zowią to iest opisane własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutków, y mocy ziół wszelakich, drzew, krzewin y korzenia ich kwiatu, owoców, sokow miasg, żywic y korzenia do potraw zaprawowania, także trunkow, syropow, wodek lekiwarzow, konfektow, win rozmaitych, prochow soli z zioł czynioney, masci, plastrow; przytym o ziemiach y glinkach roznych: o kruscach perłach y drogich kamieniach też o zwierzętach czworonogich czołgaiaczych, ptactwie, rybach y tych wszystkich rzeczach ktore od nich pochodza od Discordia... z położeniem własnych figur dla snadnieyszego ich poznania y używania ku zachowaniu zdrowia tak ludzkiego iako bydlęcego y chorób przypadłych odpędzenia, z wielkim uważaniem y porządkiem, polskiem iezykiem zebrany y na ośmiero ksiąg rozłożony. Księga lekarzom, aptekarzom, cyrulikom, barbirzom, rostrucharzom końskiem lekarzom, mastelarzom, ogrodnikom, kuchmistrzom, kucharzom, synkarzom, gospodarzom, mamkom, paniom, pannom y tym wszystkim, którzy się kochaią y obzieraią w lekarstwach pilnie zebrane a porządnie spisane przez... Kraków 1613. Druk. Bazylego Skalskiego, folio, winno być k. [12], s. 1540, k. [12], jest: k. [3], s. 1-994, 997-1130, 1133-1478, 1481-1540, k. [10] (braki uzupełnione kopiami), kilkaset drzeworytów w tekście, opr. skóra z epoki.         

E.XXX, 172-174. Największy staropolski zielnik, będący jednocześnie wspaniałym pomnikiem farmacji i nauki polskiej epoki odrodzenia. Ułożył go Szymon Syreniusz (Syreński, 1540-1611), polski botanik, lekarz, profesor Uniwersytetu Krakowskiego. Syreniusz kształcił się w krakowskiej uczelni na Wydziale Filozoficznym, gdzie uzyskał magisterium sztuk wyzwolonych oraz doktorat z filozofii. Doktorat z medycyny obronił w Padwie. Po powrocie do kraju praktykował medycynę we Lwowie oraz prowadził badania nad florą Ukrainy, Podola, Pokucia, Bieszczad, Beskidów, Tatr oraz Węgier. Po uzyskaniu nostryfikacji na Uniwersytecie Krakowskim został mianowany lekarzem dla ubogich Krakowa i przedmieść. W 1600 r. został dziekanem Wydziału Lekarskiego. Ostatnie lata życia pochłaniała mu praca nad „Zielnikiem”, który złożył w oficynie Mikołaja Loba w 1610 r. Po śmierci autora drukarz wstrzymał prace, chcąc uzyskać dodatkowe wynagrodzenie. Egzekutorzy testamentu Syreniusa po długotrwałym procesie odzyskali wydrukowane już egzemplarze i zdobywszy fundusze od królewny Anny Wazówny powierzyli dokończenie druku Bazylemu Skalskiemu. Dzieło ukazało się ostatecznie w 1613 r. „Zielnik” dzieli się na pięć ksiąg. Opisy poszczególnych roślin opatrzone są drzeworytowymi podobiznami ziół. Zawierają nazwy polskie, niemieckie i łacińskie, charakterystykę budowy roślinny i jej występowania ze wskazaniem czasu zbioru i właściwości leczniczych oraz z informacją o wytwarzanych z niej preparatach. W wielu przypadkach autor skorygował błędne opinie oraz wiadomości podawane przez pisarzy starożytnych. „Zielnik [...] jest uważany za pierwszą w Polsce syntezę wiedzy o roślinach i ich użytkowaniu. Wprowadzone przez autora polskie nazwy roślin, zaczerpnięte z języka potocznego oraz od zielarzy, ale częściowo przez niego samego utworzone, zostały przejęte przez późniejszych botaników i w znacznej części przetrwały do dzisiaj (m.in. barszcz, dziewięćsił, goryczka, oset).” (PSB). Z uwagi na częste użytkowanie dzieła do naszych czasów dochowało się niewiele egzemplarzy bez znaczniejszych ubytków. W oferowanym egzemplarzu k. tyt., 8 k. nlb., 51 k. tekstu oraz 2 k. indeksu fachowo uzupełniono podobiznami kart. Liczne wzmocnienia kart papierem, ubytki brzegów kart, zabrudzenia i charakterystyczne przebarwienia. Egzemplarz po fachowej konserwacji Rzadkie.

Ilośc odsłon: 4342