[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

Chmielowski Benedykt. Nowe Ateny albo Akademia wszelkiey scyencyi pełna, na rozne tytuły, iak na classes podzielona, mądrym dla memoryału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melancholikom dla rozrywki. Erygowana […] Cz. 1-3 (3 wol.). Lwów 1754-1755. W Drukarni J. K. Mci. Colleg. Leop. Societatis Jesu, 4°, k. [5], s. 1214, [4]; [2], 783; k. [7], s. 703, k. [4], jednolite opr. współcz., skóra. 

E.XIV, 172. Cz. 1-2: wyd. 2 (wyd. 1 ukazało się w 1745 r.), cz. 3 wyd. 1. Pierwsza polska encyklopedia ułożona przez Benedykta Chmielowskiego (1700-1763) – księdza, autora książek religijnych i encyklopedycznych. Całość dzieła obejmowała cztery tomy, które ukazały się w latach 1745-1756.
„Nowe Ateny” były w II poł. XVIII w. wyśmiewane przez autorów oświeceniowych, którzy widzieli w nich przykład zapaści intelektualnej czasów saskich. W rzeczywistości dzieło Chmielowskiego nie wyróżniało się negatywnie na tle ówczesnych prac zachodnioeuropejskich o tym charakterze. Każdy z tomów stanowi swoistą całość i zawiera przegląd wiadomości z kilku różnych dziedzin. W t. 1 znajdują się m.in. rozdziały: O Bogu; O bożkach pogańskich i składanych im ofiarach; O wagach i miarach; O astronomii; O chronologii; O architekturze; O Imperium Rzymskim Niemieckim; O rzekach znaczniejszych na świecie; O zwierzętach osobliwych; O ptakach osobliwych; O drzewach; O ziołach; O wierze katolickiej; Herezje chrześcijańskie; O emblematach i symbolach; O numizmatach. T. 2 zawiera informacje na temat państw Europy, na stronach 286-422 znajduje się obszerne hasło „Królestwo Polskie”, w którym pomieszczono opis ziem wchodzących w skład Rzeczypospolitej, charakterystykę głównych miast polskich, gór, rzek, surowców mineralnych, poczet władców polskich od legendarnego Lecha, skład Senatu, charakterystykę najważniejszych urzędów świeckich i kościelnych, rozdział poświęcony prawom polskim, wykaz błogosławionych i świętych polskich, spis cudownych i słynących łaskami obrazów. W t. 3 wyróżnić należy dwa obszerne działy: o ekonomice gospodarskiej (z mnóstwem informacji o folwarkach, myślistwie, ogrodach, pasiekach, stawach rybnych; s. 270-523) oraz o historii naturalnej (traktujący o zwierzętach, ptakach, rybach, kwiatach, drzewach). Ponadto znajdujemy tu wyczerpujące informacje o czartach, czarnoksiężnikach, magii, czarach, remediach na czary (s. 201-269), Lisowczykach (s. 37-43) i relikwiach (s. 85-200). Zabawna część pracy poświęcona jest twórczości rymotwórczej samego autora, proboszcza firlejowskiego, który wszystkie możliwe miejsca swej siedziby ozdobił skomponowanymi przez siebie epigramatami (s. 524-560). Całość dzieła zamyka obszerny słownik biograficzny (s. 561-703). Liczne błędy w paginacji. Opr.: brązowa skóra, na grzbietach szyldziki z tyt. i numeracją tomów. Ekslibrisy, pieczątki własnościowe. Część k. wzmacniana, miejscami drobne przebarwienia, poza tym stan dobry. W cz. 3: k. 7 nlb. z początku, s. 1-24, 309, 511-512 oraz 4 k. nlb. z końca we współczesnej kopii.

Ilośc odsłon: 927