Kromer Marcin. De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX. Adiecta est in fine, eiusdem autoris funebris oratio Sigismundi Regis vitam compendiose complexa. Basileae (Bazylea) 1555. Per Ioannem Oporinum, folio, k. [4], s. 702, k. [20], tabl. ryc. 2 (drzeworyty - portrety), inicjały (drzeworyty), opr. z epoki, skórzana, brzegi k. barw.
E.XX, 280. Wydanie pierwsze. Jedno z najwybitniejszych dzieł historycznych w dorobku Marcina Kromera (1512-1589), biskupa warmińskiego, dyplomaty, pisarza i historyka. Autor pochodził z rodziny mieszczańskiej z Biecza. Po ukończeniu Akademii Krakowskiej w 1528 r. zwiedził Niemcy, studiował prawo w Bolonii oraz teologię w Rzymie. Po powrocie do Polski był sekretarzem królewicza Zygmunta Augusta, który po wstąpieniu na tron obsypał go zaszczytami i powierzał funkcję posła w najważniejszych sprawach dyplomatycznych. Był orędownikiem spraw polskich na sejmach Rzeszy i na Soborze Trydenckim. Po śmierci kardynała Hozjusza w 1579 r. został biskupem warmińskim. Wtedy też wycofał się z życia publicznego, poświęcając się dziejopisarstwu. Dzieło swe, oparte m.in. na uporządkowanych wcześniej materiałach z Archiwum Skarbca Koronnego na Wawelu, oddał do druku jesienią 1554 r. Oferowany pierwodruk oraz dwa następne wydania łacińskie drukowane były w Bazylei u najznakomitszego wydawcy europejskiego tego okresu J. Oporyna. Celem pracy było przedstawienie czytelnikowi w kraju i zagranicą obrazu całości dziejów polskich. Sukces wydawniczy dzieła okazał się ogromny. Do końca wieku ukazało się 5 wydań łacińskich, przekład niemiecki, w 1611 r. wyszedł w Krakowie przekład polski. Kronika ozdobiona dwoma wykonanymi w drzeworycie portretami królów polskich: Zygmunta I i Zygmunta Augusta. Dzieło Kromera „napisane w pięknej i wytwornej łacinie klasycznej, wedle wszelkich arkanów humanistycznej metodologii, wzbudziło zachwyt i podziw w kołach intelektualnych Zachodu […] Przeznaczone dla obcych, ukazywało moc państwa polskiego, głosiło jego chwałę i wielkość w przeszłości” (H. Barycz, PSB, XV, s. 323). Dzieło posiada dużą wartość historyczną, w tekście cytowanych jest in extenso ponad 100 dokumentów, wykorzystana została także najstarsza polska kronika Galla Anonima. W kraju początkowo przyjęto je wrogo, po kilku latach nastroje uległy diametralnej zmianie – w 1580 r. Sejm uchwalił dla Kromera publiczne podziękowanie. „W historiografii polskiej wpływ Kromera był ogromny, wszystkie całościowe syntezy naszych dziejów aż do Naruszewicza opierały się na nim” (H. Barycz, dz. cyt.). Opr.: ciemnobrązowa skóra, na licach tłocz. Dawne noty własnościowe. Egzemplarz po fachowej konserwacji. Na krawędziach kart miejscami drobne ślady po owadach. Stan bardzo dobry. Pomnikowe dzieło historiografii polskiej. Bardzo rzadkie.
Ilośc odsłon: 1257
