[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

[1. Pułk Strzelców Podhalańskich AK] – Dwa albumy fotograficzne 1 batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej, lata 1943-1945. Pierwszy album: k. [27], 245 fotografii, opr. 25,5 x 35,5 cm, płsk; drugi album: k. [24], 85 fotografii, opr. 22 x 30 cm, skóra.      

Dwa albumy zawierające przeszło 300 zdjęć dokumentujących działalność 1 batalionu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Jednostka została utworzona formalnie 22 IX 1944 r. i działała w rejonie Podhala i Gorców. Pierwszy album został wykonany przez łączniczkę Marię Wzorkównę ps. „Kinga” i dedykowany por. Janowi Wojciechowi Lipczewskiemu (1917-1991) ps. „Andrzej”, dowódcy 1 batalionu 1. PSP AK. Fotografie przedstawiają głównie działalność batalionu po jego utworzeniu od lata do zimy, przeważnie na obszarze Beskidu Wyspowego i Gorców, a także w okolicach Szczawnicy i na Słowacji, m.in. życie obozowe, obchody rocznicowe (m.in. 11 XI 1944 na Mogielicy) i wspólne święta (wigilia 1 baonu 1 PSP AK w tartaku na Bukówce nad Szczawą), przemarsze, akcje przeciwko Niemcom (m.in. zestrzelony niemiecki samolot „Storch” tropiący partyzantów; rozbrajanie niemieckich posterunków), zrzutowisko alianckie w Dzielcu koło Mogielicy (najwyższy szczyt Beskidu Wyspowego), obozowisko i główna kwatera 1. PSP AK w Szczawie (na pograniczu Gorców i Beskidu Wyspowego) oraz ślub partyzancki. Na fotografiach występują m.in. por. Jan Wojciech Lipczewski (1917-1991), dowódca; por. Józef Gołembiowski ps. „Sochacki”, zastępca dcy; ppor. Lucjan Ziarnik ps. „Knieja”, oficer broni; ppor. Antoni Łaś ps. „Dudek”, kwatermistrz; kpt. Mieczysław Przybylski “Michał”; dowódca III/I. PSP (obwód Gorlice); ppor. Gustaw Górecki ps. „Gustaw", dowódca 2 kompanii 1/1 PSP AK; ppor. Jan Tokarczyk ps. „Baca", zastępca dcy; dowódcy plutonów: ppor. Szymon Janik „Czarny”, ppor. Julian Skurski ps. „Joule"; ppor. Andrzej Pluciński ps. „Morski-Głowacki". Ponadto grupa cichociemnych (zrzutków z Anglii) związanych z oddziałem: por. Feliks Perekładowski (1921-1973) ps. „Przyjaciel” dca 1 kompanii 1 baonu 1. PSP AK; por. Marian Skowron (1915 - ?) ps. „Olcha”, następca poprzedniego; ppor. Przemysław Bystrzycki (1923-2004) ps. „Grzbiet”, dca tajnej radiostacji w pułku; ppor. Bernard Bzdawka ps. „Siekiera”, instruktor w 2 kompanii 1 baonu 1. PSP AK oraz mjr Kazimierz Raszplewicz (1901-1977), w dyspozycji pułku. Na jednym ze zdjęć lotnik kanadyjski Hubert Brooks (1921-1984) ps. „Juwelt” (bohater narodowy Kanady) i sierż. armii brytyjskiej Szkot John Duncan, obaj uciekinierzy ze stalagów niemieckich, służący w szeregach pułku. Fotografie podpisane na kartach jedynie w pierwszym albumie i tylko pseudonimami. W drugim albumie fotografie przedstawiają działania w rejonie Beskidu Wyspowego. Wśród nich zbiorowy portret dowództwa 1. PSP AK z mjr. Adamem Stabrawą (1908-1991) ps. „Borowy” wraz z adiutantami: por. Janem Cieślakiem ps. „Maciej" i por. Szymon Pyrciem ps. „Jaskółka”. Większość fotografii o wym. 6 x 9 cm w obydwu albumach. Pierwszy album z tłocz. w metalu napisem: „Andrzejowi [Jan Wojciech Lipczewski] – Kinga” [Maria Wzorkówna]”. Na k. tyt.: „Podhale 3 II 1943 – 4 XI 1944” z ręcznie malowanym orzełkiem AK oraz fragmentem wiersza Aleksandra Fredry „Ojczyzna nasza”. Wszystkie fotografie wykonane amatorsko w warunkach polowych, w dobrym stanie. Cenny zbiór ikonograficzny jednej z kilku większych jednostek Armii Krajowej walczących z Niemcami do stycznia 1945 r.

Ilośc odsłon: 1369