[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

[Jarzmo małżeńskie]. Prowana Abraham. Złote jarzmo małzenskie. B.m., b.r., b.w., 4°, s. 36, acc.;
Żydowski Andrzej Jan. Gorzka wolnosc młodzienska albo odpowiedz na Złote jarzmo małzenskie. B.m., b.r., b.w., 4°, s. 92, opr. późniejsza, kart. 2400,-

E.XXV, 318. Dwie współwydane (wedle E.) siedemnastowieczne satyry małżeńskie. Pierwsza przypisywana jest najczęściej Abrahamowi Prowanie z Poremby (zm. 1602), wśród innych domniemanych autorów wymienia się Seweryna Bączalskiego, Jana Karola Dachowskiego, Andrzeja Żydowskiego. Drugi utwór napisał ok. 1670 r. Andrzej Jan Żydowski z Żydowa (po 1632-1721), chorąży krakowski, poeta, wielokrotny poseł na sejmy. Walczył pod dowództwem Jana III Sobieskiego, później był sekretarzem królewskim. Autor wykpiwa w dziele zbytnią rozwiązłość młodzieńców, stających w szranki małżeńskie: „Do tego was oto swawola młodości przywodzi, kiedy drugi [nos] straciwszy prochy i amunicją na niepotrzebne rakiety [...] wystrzelawszy się, na fortece nie ma czym.”. Teksty znane z kilku wydań, popularne były jeszcze w XVIII w. i stanowią interesujący zabytek tego gatunku w piśmiennictwie staropolskim. Inicjały w drzeworycie. Opr.: karton oklejony pap. marm. Ubytki krawędzi k. (bez szkody dla tekstu), zabrudzenia, zaplamienia, miejscami ślady po owadach, ślady zalania. Rzadkie.

Lit: M. Szczot, Między „laus” a „vituperatio”, czyli o retoryczności trzech staropolskich satyr małżeńskich, [w:] Proza staropolska, Łódź 2011, s. 33-42.

Ilośc odsłon: 699