[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

[Polacy na Syberii w I połowie XIX w.] – Zespół 6 litografii. J. Damel. I poł. XIX w. 1500,-

Sześć litografii; śr. o wym. 14 x 21 (pl. 23,5 x 31)

Jedne z najwcześniejszych widoków syberyjskich sporządzonych ręką Polaka. Seria grafik, niesygnowanych, opisanych w języku polskim, ukazujących widoki syberyjskie – miejsc, dokąd zsyłano polskich patriotów od początku XIX w. W skład zespołu wchodzą widoki: Tobolska, Omska, Buchtarmy oraz przedstawienia: Tatarzy i Bucharcz (tobolscy), wieśniak z okolic Tobolska (w zimowem odzieniu), Samojed. Jan Krzysztof Damel (1780-1840), malarz wykształcony i pracujący na Uniwersytecie Wileńskim (uczeń F. Smuglewicza i J. Rustema), mason (wykonujący prace dla tamtejszych lóż masońskich), został zesłany na Syberię w 1820 r. Przez cały czas zesłania prowadził dziennik, gdzie sporządzał liczne szkice i rysunki, ukazujące pejzaże syberyjskie, portrety osobistości oraz tamtejszą ludność. W latach 1820-1822 przebywał w Tomsku, Tobolsku i Jenisejsku. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się szkicownik zawierający rysunki, powtórzone następnie w technice litografii w oferowanym zbiorze. Po powrocie z zesłania artysta pracował w Mińsku, gdzie był bardzo popularnym portrecistą, malował także liczne sceny religijne oraz historyczne, często wracając do tematów syberyjskich. Z powodu zniszczeń wojennych zachowała się tylko niewielka część jego bogatej spuścizny. Drobne zabrudzenia, poza tym stan dobry. Bardzo rzadkie.

Lit.: J. Woch, Podróże i ekspedycje naukowe polskich artystów po Sybirze w pierwszej połowie XIX wieku : Jan Damel, Leopold Niemirowski, Bronisław Zaleski [w:] Sztuka Europy Wschodniej, 1, 2013, 327-339; K. Mytariewa, Tematyka syberyjska w twórczości Damela [w:] Biuletyn Historii Sztuki, Warszawa 1975, s. 38

Ilośc odsłon: 541