[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

Adam Mickiewicz.

Listy do Alfreda de Vigny, dotyczących dramatu „Konfederaci barscy”.

Paryż, 1837 r.

Sześć listów odręcznie napisanych przez Adama Mickiewicza (1798-1855),
najwybitniejszego poetę polskiego – do hrabiego Alfreda de Vigny (1797-1863), poety, powieściopisarza i dramaturga, jednego z czołowych przedstawicieli epoki romantyzmu we Francji. Przesłane w 1837 roku dotyczą opracowania oraz możliwości adaptacji teatralnej napisanego przez Mickiewicza po francusku dramatu „Konfederaci barscy” („Les Confédérés de Barr”). Pomysł stworzenia dramatu w języku francuskim poddali pisarzowi literaci skupieni w salonie Marii d’Agoult i George Sand, do którego poeta zbliżył się w owym czasie. Mickiewicz pisał dzieło w listopadzie i grudniu 1836 roku. Utwór liczył pięć aktów, jego akcja rozgrywała się w Krakowie i okolicach w 1772 roku. Pełen tekst dramatu nie zachował się, znany jest jedynie fragment przepisany przez Bogdana Jasieńskiego, opatrzony odręcznymi poprawkami autora. Korespondencja Mickiewicza z Alfredem de Vigny, Sand i d’Agoult jest najważniejszym źródłem do poznania prac nad tym utworem i świadectwem nieudanej próby wprowadzenia dramaturgii polskiego wieszcza na francuską scenę. Alfreda de Vigny polski poeta poznał jesienią 1835 roku za pośrednictwem Davida d’Angers. Uważa się, że był on jedną z osób zachęcających go do twórczości w języku francuskim. Był autorem najgłośniejszego dramatu francuskiego epoki romantyzmu „Chatteron” (1835) i wśród paryskich znajomych poety osobą najlepiej zorientowaną w środowisku teatralnym miasta. Listy Mickiewicza do Alfreda de Vigny – we francuskim oryginale i tłumaczeniu polskim — zostały opublikowane w XV tomie „Dzieł” poety („Czytelnik” 2003). Podstawą edycji była francuska publikacja w III tomie Korespondencji Alfreda de Vigny (Correspondance. Textes réunis, classés et annotés vous la direction de Madeleine Ambrièr, t. 3, Paris 1994). Ich rękopisy spoczywały w paryskim zbiorze spadkobierców de Vigny’ego – Jeana Sangnier oraz jego siostry i długo nie były znane polskim edytorom. 190 000,-

1. Autograf. Dwie karty 20 x 12,5 cm, zapisane w języku francuskim jednostronnie, brązowym atramentem. Na pierwszej karcie adnotacja de Vigny’ego niebieską kredką „Mickiewitz” oraz ołówkiem anonimową ręką: „15 mars 1837, 37-19”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”. Na IV stronie adres ręką A.M. Stempel: Bureau de la Masion du Roi Mars 1837.” 2. Autograf. Dwie karty 25 x 13 cm, zapisane w języku francuskim jednostronnie, brązowym atramentem. Na pierwszej adnotacja ołówkiem anonimową ręką: „31 mars 1837, 37-23”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”.
Na IV stronie adres ręką A.M. 3. Autograf. Dwie karty 20 x 12,5 cm, s. I zapisana w języku francuskim brązowym atramentem, na s. IV adres ręką A.M. Na pierwszej adnotacja ołówkiem anonimową ręką: „2 avril 1837, 37-25”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”. 4. Autograf. Dwie karty 20,5 x 13 cm, zapisane w języku francuskim jednostronnie, brązowym atramentem. Na pierwszej karcie adnotacja ołówkiem anonimową ręką: „1^e juin 1837, 37-44”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”. Na IV stronie adres ręką A.M. Stemple z datą 31 maja 1837 – poeta datował list na środę 1 czerwca. 5. Autograf. Dwie karty 18 x 11,5 cm, z których pierwsza zapisana w języku francuskim dwustronnie, brązowym atramentem. Na pierwszej karcie adnotacja ołówkiem anonimową ręką: „1 juillet 1837, 37-54”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”. Na IV stronie adres ręką A.M. Stemple z datą 1 lipca 1837. 6. Autograf, 1 karta zapisana po francusku brązowym atramentem, na odwrocie adres ręką poety. Adnotacja ołówkiem anonimową ręką: „1 juillet 1837, 37-54”. Pod tekstem pieczątka „Archives Sangnier”. Dołączono: 7. list anonimowego Polaka do de Vigny’ego, dat.: 14 marca 1846, 2 k., 23 x 15,5 cm, jęz. francuski, czarny atrament.

Treść listów: List 1. Poeta prosi de Vigny’ego o lekturę rękopisu dramatu i jego ocenę. List 2. Dowiadując się o chorobie de Vigny’ego poeta pisze, aby ten nie kłopotał się lekturą tekstu i odesłał rękopis. W odpowiedzi francuski pisarz zaprosił Mickiewicza, aby przedstawić mu uwagi do dramatu, polecając jednocześnie, aby zaproponował poprawioną wersję teatrowi Porte-Saint-Martin, który wystawiał sztuki romantyczne wymagające bogatej oprawy scenicznej. List 3. Odpowiedź Mickiewicza na wspomniane zaproszenie, w której informuje, że odwiedzi poetę w kolejnym dniu. List 4. Prośba poety o protekcję u dyrektora teatru Porte-Saint-Martin Charlesa Jeana Harela. List 5. Mickiewicz w satyryczny sposób opisuje spotkanie z Harelem i jego reakcje na wstawiennictwo de Vigny’ego i George Sand. Ostatecznie dyrektor zbył poetę, a dramat nie doczekał się wystawienia. Niemniej sprawa „Konfederatów barskich” doprowadziła do zacieśnienia znajomości polskiego wieszcza i de Vigny’ego, prowadząc do interesujących dysput literackich. List 6. Mickiewicz zwraca wypożyczony przez pisarza tom poematu satyrycznego „La Panhypocrisiadę” Louisa Jeana Lemerciera, sam zaś oferuje wypożyczenie pozycji, co do której biografowie gubią się w domysłach. Mógłby to być dokonany w 1834 r. francuski przekład „Dziadów”, lecz za bardziej prawdopodobną kandydatkę uważa się pisma wizjonerskie Katarzyny Emmerich. W opublikowanym w edycji „Dzieł” poety przekładzie tekstu wskazano, że poprawiono datę dzienną listu z 24 na 23 lipca, na podstawie szczegółowej adnotacji, że list powstał w niedzielę. Jest to jednak wynik błędnego odczytania rękopisu (na skutek lekkiego rozmazania atramentu), na którym wyraźnie widnieje data 30 lipca (niedziela). List 7. List anonimowego Polaka proszącego hrabiego de Vigny o wstawiennictwo za sprawą polską i ideą zbrojnej interwencji Francji na rzecz polskiej niepodległości. Stan bardzo dobry. Unikat o wielkiej wadze dla kultury polskiej.

Ilośc odsłon: 710