[secretera].
portal bibliofilsko-aukcyjny

Heweliusz Jan. Firmamentum Sobiescianum, sive Uranographia. Gedani (Gdańsk) 1690. Typis Johannis Zachariae Stollii, folio, portret Heweliusza (miedzioryt), k. tyt. i tabl. ryc. 54 (miedzioryty), opr. pperg. z epoki. 

E.XVIII, 174-177. Ostatnie dzieło Jana Heweliusza (1611-1687), gdańszczanina, najwybitniejszego po Koperniku polskiego astronoma, twórcy nowożytnej selenografii, pierwszego zagranicznego członka angielskiego Royal Society. Heweliusz założył na dachu swego domu obserwatorium astronomiczne, w którym dokonywał obserwacji położeń planet, komet i gwiazd, powierzchni Księżyca. Ostatnim jego wielkim dziełem, zamykającym działalność naukową, była praca wydana już po śmierci astronoma p.t. „Prodromus Astronomiae” (Zwiastun Astronomii), zawierająca dwie części, część tekstową i atlas z katalogiem gwiazd oraz omówieniem stosowanych przez Heweliusza metod obserwacji pozycyjnych. Najważniejszą, ilustrowaną częścią tego dzieła był atlas nieba z oddzielnym tytułem „Firmamentum Sobiescianum sive Uranographia” (Firmament Sobieskiego czyli Uranografia), składający się z 54 map przedstawiających 76 konstelacji gwiazd wyrysowanych przez samego Heweliusza („autor, obserwator i rysownik”). Formę artystyczną figuralnym przedstawieniom konstelacji nadał sławny gdański barokowy malarz Andrzej Stech (1635-1697), wpisując zbiory gwiazd w figury zwierząt, postaci ludzkich oraz znaki zodiaku. Miedzioryty wykonał Charles de la Haye, francuski rysownik działający w Gdańsku, a później w Warszawie dla króla Jana III. Na jednej z plansz Heweliusz przedstawił odkryty przez siebie gwiazdozbiór, który nazwał Tarczą Sobieskiego (Scutum Sobiescianum) na cześć zwycięzcy spod Wiednia króla Jana III Sobieskiego, wyobrażany jako tarcza (od tarczy z herbu Janina Sobieskich) z krzyżem Chrystusowym. „Firmamentum Sobiescianum” zostało opublikowane pośmiertnie w 1690 r. przez wdowę po Heweliuszu, która zadedykowała go Janowi III Sobieskiemu, wielkiemu mecenasowi astronoma. K. tyt. wypisana odręcznie. Komplet map poszczególnych gwiazdozbiorów. Zachowany znakomity portret Heweliusza sztychowany przez Lambertusa Visschera. Brak miedziorytowego frontispisu do „Firmamentum” (w to miejsce dołączono frontispis główny do całego dzieła „Prodromus Astronomie” z wizerunkami sławnych astronomów, m.in. obok Heweliusza Kopernik, Tycho Brahe). Brak 39 stron tekstu (dedykacje oraz opis tablic), 2 tablic z hemisferycznymi mapami nieba. Tablica nr 2 naprawiana, 2 tablice z ubytkami marginesu, kilka tablic z pęknięciami na zgięciach papieru. Miejscami zaplamienia, zabrudzenia i zagięcia, poza tym stan dobry. Wielka rzadkość.

Ilośc odsłon: 514